Zastosowanie czasu przeszłego bliskiego

1. Zastosowanie czasu PRETÉRITO PERFECTO

Czas pretérito perfecto de indicativo jest czasem przeszłym, najczęściej tłumaczonym na język polski jako czas dokonany. Czas ten nie wyraża jednak aspektu sam w sobie, to znaczy, iż prosty komunikat Hoy he leído este libro może znaczyć Dziś czytałem lub przeczytałem tę książkę.

Istotny jest fakt, że czas ten jest bardzo bliski teraźniejszości, przez co rozumiemy, iż:

– wyraża on akcję uprzednią wobec teraźniejszości, czyli informuje nas o czymś, co wydarzyło się stosunkowo niedawno:

Hace poco el señor Sánchez se ha comprado un nuevo coche Fiat por 50 mil euros.

(Niedawno Sánchez kupił sobie nowego Fiata za 50 tysięcy euro.)

Doña Purificación le ha visto sacar dinero de un cajero automático.

(Pani Purificación widziała go, jak wybierał pieniądze z bankomatu.)

[brakuje określenia czasu, ale domyślamy się, że musiało to być stosunkowo niedawno, np. dziś]

– wyraża akcję, która ma jakiś związek z teraźniejszością, bądź taką, której skutki trwają do chwili obecnej (przypomina angielski present perfect):

El señor Tractor se ha casado con la señorita Yamaha.

(Pan Tractor ożenił się z panienką Yamahą. ) [nadal są małżeństwem]

Me han robado y todavía no he recuperado mi equipaje –ha dicho Sánchez.

(Okradziono mnie i nadal nie odzyskałem bagażu – powiedział Sánchez.)

[Sánchez nie podaje żadnego okolicznika czasu, nie informuje nas o czasie. Używając pretérito perfecto kładzie jedynie nacisk na fakt, iż kradzież ta ma nadal jakiś związek z teraźniejszością; nadal biedak nie odzyskał bagażu]

[Gdyby jednak Sánchez użył okolicznika czasu typu “ayer” (wczoraj), zmuszony byłby powiedzieć:

Ayer me robaron*, pero todavía no he recuperado mi equipaje]

– wyraża jakąkolwiek akcję przeszłą – dokonaną bądź niedokonaną – która relacjonowana jest w przedziale czasu nadal trwającym. To znaczy, w tym samym, w którym miała miejsce. Stąd podczas używania w zdaniu okoliczników czasu typu hoy, este día, esta semana, este mes, etc. stosujemy najczęściej ten czas.

Hoy he hablado con mi jefe y me ha dicho que está orgulloso de mí.

(Dziś rozmawiałem z szefem i powiedział mi, że jest ze mnie dumny.)

Esta semana doña Purificación ha roto el cristal de una ventanilla del nuevo Fiat de Sánchez.

(W tym tygodniu pani Purificación stłukła szybę w nowym fiacie pana Sáncheza.)

Czasu tego używamy również, pytając, czy “coś” wogóle miało miejsce, czy “czegoś” wogóle doświadczyliśmy. Wtedy najczęściej z czasownikami percepcji, typu: ver, oír albo czasownikiem estar:

¿Has estado alguna vez en Madrid? 

 ¿Has visto a doña Purificación?

* robaron jest formą czasu przeszłego INDEFINIDO, który z punktu widzenia aspektu stanowi ekwiwalent do czasu pretérito perfecto. Czas INDEFINIDO zastępuje niejako czas PRETERITO PERFECTO wtedy, gdy akcja przeszła relacjonowana jest z perspektywy nowego przedziału czasu. Wówczas akcja przeszła przynależy do starego przedziału czasu. Szerzej o tym w rozdziale pt. “Pretérito indefinido”. 

2. Słowa klucze - okoliczniki czasu

Wszelkie okoliczniki czasu, które wskazują na jeden i ten sam przedział czasu dla akcji, która miała miejsce, i dla jej relacji, zmuszają nas do zastosowania czasu pretérito perfecto. Chodzi o okres czasu nadal trwający w chwili relacjonowania wydarzenia przeszłego, a więc o teraźniejszość. Można powiedzieć, że czas ten wyraża „przeszłość w teraźniejszości”.

Do okoliczników tych należą następujące zwroty:

hoy, últimamente, la última vez, hace poco, hace un momento, hace un rato; 

este día, esta semana, este mes, este año, este siglo, etc.;

siempre (bez wyłączności), nunca (bez wyłączności), alguna vez, ninguna vez, ya, todavía